Opodatkowanie działalności gospodarczej na zasadach
ogólnych wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych. W tym przypadku
podstawą opodatkowania jest dochód, który jest różnicą pomiędzy przychodami a
kosztami uzyskania tych przychodów. W tym miejscu dobrze jest przybliżyć
znaczenie tych pojęć.
Przychody z działalności gospodarczej to kwoty należne,
choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przy wyłączeniu wartości zwróconych
towarów oraz udzielanych bonifikat i skont. Przychód uzyskujemy nie w momencie
otrzymania środków pieniężnych, ale w ściśle określonych przez ustawę
momentach. Za datę powstania przychodu w działalności gospodarczej uważa się
dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo
częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1. wystawienia faktury
2. uregulowania należności
Wynika z tego, że przychód powstaje najpóźniej w dniu
otrzymania zapłaty, ale może też powstać w momencie:
- wystawienia faktury/rachunku
- otrzymania nieodpłatnie rzeczy bądź świadczeń
- umorzenia zadłużenia
- końca roku podatkowego, nawet jeśli
faktura/rachunek będzie wystawiony w roku następnym.
Typowymi przychodami, które powstają w trakcie
działalności gospodarczej a nie są związane z podstawowym profilem działalności ( to te
wszystkie przychody, które generują zysk firmy i są bezpośrednio związane z jej
profilem, działalnością jej czy to usługowa, handlowa czy produkcyjna ) są
między innymi[1]:
- przychody z opłatnego zbycia
wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą środków
trwałych, wyposażenia oraz wartości niematerialnych i prawnych,
- dotacje, subwencje, dopłaty i inne
nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków,
z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo
wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych
i prawnych,
- różnice kursowe,
- otrzymane kary umowne,
- odsetki od środków rachunkach
bankowych utrzymywanych z związku z wykonywaną działalnością,
- umorzone lub przedawnione
zobowiązania, z wyjątkiem umorzonych pożyczek z funduszu pracy,
- wartość zwróconych należności,
jeżeli uprzednio zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
- otrzymane odszkodowania za szkody
dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Ustawa przewiduje także pewne wyłączenia z przychodów,
które reguluje artykuł 14 Ustawy z dnia
26 lipca 1991 r. o Podatku Dochodowym od Osób Fizycznych ( updof ). Zaliczyć do
nich należy przede wszystkim zaliczki pobierane na poczet świadczeń, które
zostaną wykonane w przyszłych okresach sprawozdawczych oraz otrzymane kwoty z
tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek, które w
późniejszych okresach będą podlegać zwrotowi. Za przychód nie uważa się także
naliczonych ale nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od
udzielonych pożyczek. W danym przypadku stosujemy metodę kasową czyli zaliczamy
je do przychodu w momencie ich
otrzymania.
Pod pojęciem kosztów uzyskania przychodów według updof
rozumie się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo
zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w artykule
23 wyżej wymienionej ustawy. Podstawowe kryterium pomniejszania dochodu do opodatkowania
o koszty jest jego ścisły związek z przychodem lub działalnością gospodarczą
podatnika.
Podatnicy często robią błąd pomijając dane kryterium przy kwalifikacji kosztu
do kosztów uzyskania przychodów, kierując się jedynie wytycznymi zawartymi w
artykule 23 updof. Dlatego podejmując decyzję o odliczeniu od przychodów
danego kosztu musimy zadać sobie dwa podstawowe pytania:
- czy koszt ma związek z naszymi
przychodami lub z moją działalnością gospodarczą ?
- czy koszt nie figuruje w artykule 23 updof ?
Artykuł ten zawiera katalog wyłączeń z kosztów uzyskania
przychodów. Do najczęściej stosowanych wyłączeń z kosztów uzyskania
przychodów w myśl artykułu 23 należą
między innymi:
- odpisy amortyzacji z tytułu zużycia samochodu
osobowego, w części ustalonej od
wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro przeliczonej
na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z
dnia przekazania samochodu do używania,
- składek na ubezpieczenia samochodu
osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w
jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro przeliczona na złote według
kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanych przez /narodowy Bank Polski z dnia
zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej do wartości
ubezpieczenia,
- wartości własnej pracy podatnika
oraz małżonka i małoletnich dzieci a w przypadku prowadzenia
działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej także małżonków
i małoletnich dzieci wspólników,
- darowizn i
ofiar wszelkiego rodzaju,
- kosztów
egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań,
- odsetek za
zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych,
- kosztów reprezentacji, w szczególności
poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym
alkoholowych,
- naliczonych lecz nie zapłaconych
albo umorzonych odsetek od zobowiązań w tym również od pożyczek lub kredytów,
- nie wpłaconych do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych składek, z zastrzeżeniem w części
finansowanej przez płatnika składek
- oraz inne wymienione w tym artykule.
Kolejnym kryterium ponoszenia kosztów jest ich aspekt
czasowy, czyli oznacza to że koszty mogą być potrącane tylko danego roku
którego dotyczą. Z tej zasady wynika
między innymi konieczność sporządzania spisu z natury i uwzględniania jego
wartości w obliczeniu zobowiązania podatkowego. Przychody, koszty oraz dochód
do opodatkowania wyznaczany jest na podstawie podatkowej księgi przychodów i
rozchodów, której formę przedstawię w dalszej części pracy dotyczącej
obowiązków ewidencyjnych.
Dochód obliczony jako różnica pomiędzy przychodami i
kosztami może być jeszcze pomniejszony o odliczenia od przychodu. Dla osób
prowadzących działalność gospodarczą będzie to przede wszystkim możliwość odliczenia od dochodu zapłaconych
składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących działalność oraz strat z
lat ubiegłych. Osobom tym przysługują
również inne odliczenia przewidziane ustawą a które nie są już związane z działalnością
gospodarczą, na przykład: wydatki związane z używaniem sieci internetowej, ulga
rehabilitacyjna oraz możliwość rozliczania się z małżonkiem.
Obliczenie podstawy opodatkowania następuje zgodnie z poniższymi wzorami:
1. dochód = przychody – koszty uzyskania przychodów
2. podstawa opodatkowania = dochód – odliczenia od dochodu
W ten sposób wyznaczona podstawa opodatkowania jest punktem
wyjścia do obliczenia podatku, w danym przypadku według skali.
Skalę podatkową przedstawia poniższa tabela dla 2009 roku.
Tabela 1 Skala
podatku dochodowego od osób fizycznych w
2009 roku
Skala za rok 2009
Podstawa obliczenia podatku w złotych
|
Podatek wynosi
|
|
Ponad
|
Do
|
|
44'490 zł
|
19% - kwota zmniejszająca podatek 586 zł 85 gr
|
|
44'490 zł
|
85'528 zł
|
7'866 zł 25 gr + 30% nadwyżki ponad 44'490 zł
|
85'528 zł
|
20'177 zł 65 gr + 40% nadwyżki ponad 85'528 zł
|
|
W 2010 roku nastąpiła zmiana kwot stosowanych w skali
podatkowej, co zostało przedstawione w poniższej tabeli, zmiana dotyczyła progu
podatkowego oraz kosztów zmniejszających podatek, nastąpił podział skali
podatkowej tylko na dwa progi podatkowe.
Skalę podatkową przedstawia poniższa tabela dla 2010 roku.
Tabela 2 Skala
podatku dochodowego od osób fizycznych w 2010 roku
SKALA PODATKU
DOCHODOWEGO NA 2010 R.
Podstawa obliczenia podatku w
złotych
|
Podatek wynosi
|
|
ponad
|
do
|
|
85.528
|
18% minus kwota
zmniejszająca podatek 556
zł 02 gr
|
|
85.528
|
14.839
zł 02 gr + 32% nadwyżki
ponad 85.528 zł
|
|
Podstawa prawna: art. 27 ust. 1 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 28 lit.a) w
związku z art. 22 pkt 3 ustawy
z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 217, poz. 1588).
Poniżej w
tabeli przedstawiam kwoty zmniejszające podatek w skali rocznej i miesięcznej.
Tabela 3 Kwoty zmniejszające podatek
dochodowy
Kwota zmniejszająca podatek
|
Miesięczna
|
46 zł 33 gr
|
Roczna
|
556 zł 02 gr
|
|
Roczny dochód nie powodujący
obowiązku zapłaty podatku
|
3.091 zł
|
|
Źródło:
www.mf.gov.pl
Podatek obliczony według powyższej skali podlega pomniejszeniu o zapłacone przez podatnika składki na
ubezpieczenie zdrowotne. Kwota podlegająca odliczeniu to 7,75 % podstawy
obliczenia tej składki, całkowita kwota należnej składki ubezpieczenia
zdrowotnego wynosi 9 % podstawy obliczenia tej składki.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych działalności w formie spółki cywilnej
w zasadniczy sposób nie odbiega od sposobu opodatkowania działalności osoby
fizycznej, ponieważ przychody, koszty uzyskania oraz dochód jest dzielony
proporcjonalnie do udziałów. Spółka cywilna nie jest podmiotem podatku
dochodowego od osób fizycznych, są nimi poszczególni wspólnicy. Każdy ze
wspólników indywidualnie składa oświadczenie o formie opodatkowania oraz
indywidualnie dokonuje wyboru formy opodatkowania.
Zaliczki na podatek obowiązani jesteśmy zapłacić do 20-tego dnia
następującego po miesiącu, za który obliczamy podatek. Istnieje możliwość
kwartalnego obliczenia i uiszczenia podatku pod warunkiem złożenia stosownego
oświadczenia w urzędzie skarbowym. Obliczenie podatku następuje w rachunku
narastającym to znaczy że w każdym miesiącu obliczamy dochód oraz podatek
należny od początku roku podatkowego i następnie od tak obliczonej kwoty
podatku odejmujemy zapłacone dotychczas zaliczki. Odstępstwem jest tutaj ostatni
okres rozliczeniowy, czyli ostatni miesiąc lub kwartał. Zaliczka za ostatni
miesiąc lub kwartał uiszczana jest do dnia 20-tego ostatniego miesiąca roku
podatkowego. Istnieje również możliwość
uproszczonego wpłacania zaliczek na podatek w wysokości 1/12 podatku za
poprzedni rok podatkowy.
Ostateczne roczne rozliczenie z podatku następuje do dnia 30 kwietnia
roku następnego po roku podatkowym, za który składamy rozliczenie. Rozliczenie
te składamy w formie zeznania o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej
straty w roku podatkowym na formularzy PIT-36. Do
tego dnia mamy tez obowiązek wpłacić kwotę wynikającą z różnicy między
podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu rocznym a sumą należnych
zaliczek za okres od początku roku.
Zgodnie z dyspozycją art. 193 Ordynacji podatkowej uznaje się, że księga
podatkowa stanowi dowód na to, co zostało w niej zapisane.
Każdy podmiot gospodarczy jest zobowiązany na podstawie określonych
przepisów do prowadzenia ewidencji zdarzeń gospodarczych. W zależności od formy
prawnej i skali prowadzonej działalności obowiązki te wynikają wyłącznie z przepisów prawa podatkowego lub
jednocześnie podatkowego i bilansowego. Małe
firmy zobowiązane są do prowadzenia ewidencji i sporządzania deklaracji o
wysokości zobowiązań podatkowych na podstawie przepisów podatkowych zaś do
pozostałych podmiotów będą miały zastosowanie przepisy prawa bilansowego, na
podstawie którego będą prowadziły ewidencje zdarzeń gospodarczych i sporządzały
sprawozdanie finansowe. Biorąc pod uwagę zobowiązania podatkowe mali
przedsiębiorcy będą obliczali podobnie jak małe firmy na podstawie prawa
podatkowego, chodzi tu o przedsiębiorców będących na pełnej księgowości.
Podstawą prawną, z której wynika postać oraz zasady prowadzenia księgi
podatkowej jest rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 roku w sprawie prowadzenia podatkowej księgi
przychodów i rozchodów.
Wzór podatkowej księgi przychodów i rozchodów przedstawia schemat nr 1,
jak widać ze wzoru księga podatkowa dzieli kategorie finansowe na trzy rodzaje:
przychody, zakup towarów handlowych i materiałów oraz wydatki oraz dodatkową
ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję
wyposażenia, indywidualne karty wynagrodzeń itp.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz